نقش اینترنت اشیا در مدیریت منابع طبیعی
کلمات کلیدی:
اینترنت اشیا, مدیریت منابع طبیعی, کشاورزی دقیق, پایداری محیط‌زیست, تحلیل کیفیچکیده
هدف: هدف این پژوهش مروری، تبیین و تحلیل نقش فناوری اینترنت اشیا در بهبود مدیریت، بهره‌وری و پایداری منابع طبیعی از طریق مرور نظام‌مند مطالعات علمی اخیر است.
روش‌ها و مواد: پژوهش حاضر از نوع مطالعات کیفی مروری نظام‌مند است که با استفاده از رویکرد تحلیل محتوای استقرایی انجام شد. داده‌ها از طریق مرور منابع علمی منتشرشده در پایگاه‌های Scopus، ScienceDirect، Springer و Google Scholar در بازه زمانی ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۴ گردآوری گردید. پس از غربالگری، ۱۲ مقاله با معیارهای مرتبط انتخاب و با استفاده از نرم‌افزار Nvivo 14 تحلیل شدند. فرآیند تحلیل داده‌ها شامل کدگذاری باز، محوری و انتخابی بود و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت.
یافته‌ها: نتایج تحلیل کیفی نشان داد که نقش اینترنت اشیا در مدیریت منابع طبیعی در سه محور عمده قابل تبیین است: نخست، کارکردهای فناورانه شامل پایش هوشمند محیطی، کشاورزی دقیق، مدیریت منابع آبی و انرژی‌های تجدیدپذیر؛ دوم، پیامدهای کاربردی شامل افزایش بهره‌وری، ارتقای پایداری محیطی، شفافیت و کاهش هزینه‌ها؛ و سوم، چالش‌ها و الزامات توسعه‌ای شامل کمبود زیرساخت‌ها، مسائل حقوقی، امنیت داده، موانع فرهنگی و نیاز به استانداردسازی.
نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌ها، اینترنت اشیا ابزاری کارآمد برای تحول در مدیریت منابع طبیعی محسوب می‌شود و می‌تواند زمینه تصمیم‌گیری داده‌محور، مدیریت ریسک و پایداری زیست‌محیطی را فراهم سازد. با این حال، تحقق کامل ظرفیت‌های آن مستلزم سیاست‌گذاری جامع، توسعه زیرساخت‌های فنی و آموزش نیروی انسانی متخصص است.
دانلودها
مراجع
Ahmed, M. (2022). Smart environmental monitoring using IoT: A review of technologies and applications. Environmental Informatics Journal, 45(3), 112–125.
Akhtar, R. (2023). IoT implementation challenges in developing nations: An environmental perspective. Sustainable Technology Studies, 14(2), 77–93.
Bendre, M. (2021). IoT-enabled resource efficiency and sustainability in agriculture. Journal of Agricultural Innovation, 9(1), 1–14.
Farooq, M. (2022). IoT and climate modeling for drought prediction: An integrated framework. Environmental Systems Research, 11(4), 1–17.
Gubbi, J. (2022). Internet of Things (IoT): A vision, architectural elements, and future directions. Future Generation Computer Systems, 117, 438–449.
Hashem, I. (2023). IoT-based management of natural resources under climate uncertainty. Journal of Environmental Management, 331, 117–132.
Hassan, A. (2022). Adoption barriers to IoT in environmental governance. International Journal of Green Technology, 18(2), 54–69.
Jha, S. (2021). Precision agriculture and IoT applications for sustainable farming. Computers and Electronics in Agriculture, 181, 105–138.
Khalil, M. (2023). Legal frameworks and data governance in IoT-based environmental monitoring. Environmental Policy and Law, 53(1), 44–59.
Kumar, R. (2022). IoT-driven renewable energy management: Opportunities and challenges. Renewable Energy Journal, 192, 109–121.
Li, X. (2022). Integration of IoT and AI in smart natural resource management. Journal of Sustainable Systems, 28(3), 230–245.
