تعامل بین حاکمیت دیجیتال و عدالت زیست‌محیطی
کلمات کلیدی:
حاکمیت دیجیتال, عدالت زیست‌محیطی, توسعه پایدار, داده‌های باز, شفافیت نهادی, پایداری دیجیتالچکیده
هدف: هدف پژوهش حاضر، تبیین تعامل مفهومی و ساختاری میان حاکمیت دیجیتال و عدالت زیست‌محیطی با رویکردی نظام‌مند و تحلیلی است.
روش‌ها و مواد: این پژوهش از نوع مطالعات مروری کیفی است که با رویکرد توصیفی–تحلیلی و با بهره‌گیری از نرم‌افزار NVivo نسخه 14 انجام شد. داده‌ها از طریق مرور نظام‌مند ۱۲ مقاله علمی منتشرشده در پایگاه‌های معتبر بین‌المللی (Scopus، Web of Science، Springer و ScienceDirect) در بازه سال‌های 2020 تا 2025 گردآوری شدند. تحلیل داده‌ها شامل کدگذاری باز، محوری و انتخابی بود تا مضامین اصلی و روابط میان مفاهیم شناسایی گردد. فرایند گردآوری داده‌ها تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت.
یافته‌ها: نتایج تحلیل مضمون سه مقوله اصلی را آشکار ساخت: (1) زیرساخت‌های حاکمیت دیجیتال شامل سیاست‌گذاری داده‌محور، امنیت سایبری و چارچوب‌های قانونی؛ (2) عدالت زیست‌محیطی در بستر دیجیتال شامل عدالت در توزیع منابع، عدالت اطلاعاتی، و مشارکت مردمی؛ و (3) هم‌افزایی میان حاکمیت دیجیتال و عدالت زیست‌محیطی که بیانگر ارتباط دوسویه فناوری، سیاست و اخلاق در تحقق پایداری است. یافته‌ها نشان دادند که فناوری‌های نوین مانند اینترنت اشیا، کلان‌داده و بلاک‌چین، در صورت استفاده شفاف و اخلاق‌مدار، می‌توانند عدالت زیست‌محیطی را تقویت کنند.
نتیجه‌گیری: مطالعه حاضر نشان می‌دهد که تحقق عدالت زیست‌محیطی در عصر دیجیتال نیازمند ایجاد زیرساخت‌های فناورانه شفاف، سیاست‌های داده‌محور عادلانه و نظام‌های مشارکتی شهروندی است. حاکمیت دیجیتال زمانی به پایداری منجر می‌شود که اصول عدالت، اخلاق و پاسخگویی در بطن ساختارهای فناورانه نهادینه گردد. این هم‌افزایی می‌تواند الگوی جدیدی از «حکمرانی دیجیتال عدالت‌محور» را برای سیاست‌گذاری‌های آینده فراهم سازد.
دانلودها
مراجع
Agyeman, J. (2021). Just sustainabilities: Policy, planning, and practice. MIT Press.
Bullard, R. D. (2020). Dumping in Dixie: Race, class, and environmental quality. Routledge.
Dobson, A. (2021). Environmental sustainability and social justice. Oxford University Press.
Foster, S. (2023). Digital citizen engagement and environmental accountability. Environmental Policy Review, 48(2), 155–172.
Gil-Garcia, J. R. (2020). Enacting digital government: Theories and cases. Government Information Quarterly, 37(3), 101–112.
Gupta, M. (2023). AI and smart governance in environmental management. Journal of Environmental Informatics, 45(1), 77–95.
Janssen, M. (2022). The role of digital governance in sustainable transitions. Public Management Review, 24(5), 679–698.
Kankanhalli, A. (2023). Ethical dilemmas in AI-based governance. Information Systems Frontiers, 25(1), 17–32.
Khan, A. (2024). Environmental justice and algorithmic fairness. Environmental Ethics Journal, 39(4), 225–243.
Li, C. (2022). Data-driven equity in resource distribution. Environmental Policy and Management, 14(2), 113–129.
Liu, X. (2022). Blockchain for environmental transparency. Technology in Society, 71, 102109.
Meijer, A. (2021). Smart governance for sustainable cities. Cities, 113, 103084.
Nam, T. (2022). Citizen participation and digital inclusion in governance. Government Information Quarterly, 39(1), 101–118.
Rahmani, R. (2022). Digital transformation in environmental policy. Journal of Sustainable Development Studies, 15(3), 245–263.
Rana, N. (2023). Digital governance frameworks and green transitions. Sustainability, 15(7), 5112–5129.
Schlosberg, D. (2020). Defining environmental justice: Theories, movements, and nature. Oxford University Press.
Vaghfi, A. (2021). The role of social media in environmental activism. Environmental Communication, 15(6), 781–798.
