تحول نهادی در راستای توسعه حکمرانی هوشمند
کلمات کلیدی:
تحول نهادی, حکمرانی هوشمند, دیجیتال‌سازی, یادگیری نهادی, دولت هوشمندچکیده
هدف: هدف این مطالعه بررسی ابعاد و سازوکارهای تحول نهادی در راستای توسعه حکمرانی هوشمند از طریق مرور نظام‌مند پژوهش‌های علمی اخیر و تحلیل کیفی مضامین مرتبط است.
روش‌ها و مواد: این پژوهش از نوع مروری نظام‌مند و کیفی است که با رویکرد تحلیل محتوای استقرایی انجام شد. داده‌ها از طریق مرور هدفمند ۱۲ مقاله علمی منتشرشده بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۵ در پایگاه‌های داده معتبر بین‌المللی شامل Scopus، Web of Science و ScienceDirect گردآوری شد. تحلیل داده‌ها با نرم‌افزار Nvivo 14 و از طریق کدگذاری باز، محوری و انتخابی صورت گرفت تا مقوله‌ها و مضامین اصلی شناسایی گردند.
یافته‌ها: نتایج تحلیل کیفی نشان داد که تحول نهادی در مسیر توسعه حکمرانی هوشمند دارای سه محور اصلی است: «تحول ساختاری نهادها»، «تحول فناورانه و دیجیتال» و «حکمرانی مشارکتی و یادگیرنده». یافته‌ها نشان داد که بازمهندسی فرآیندها، دیجیتالی‌سازی خدمات، توسعه فرهنگ فناوری و نهادینه‌سازی یادگیری سازمانی از عوامل کلیدی در شکل‌گیری دولت‌های هوشمند محسوب می‌شوند. هم‌افزایی میان این سه بعد موجب ارتقای چابکی، شفافیت، پاسخگویی و مشروعیت نهادی می‌گردد و زمینه را برای حکمرانی مبتنی بر داده، فناوری و همکاری چندبازیگرانه فراهم می‌سازد.
نتیجه‌گیری: تحول نهادی پیش‌شرط اساسی تحقق حکمرانی هوشمند است و مستلزم بازتعریف ساختارها، فرآیندها و فرهنگ سازمانی بر مبنای فناوری، یادگیری و مشارکت است. نتایج پژوهش می‌تواند مبنای طراحی مدل‌های بومی تحول نهادی در سازمان‌های دولتی و عمومی قرار گیرد تا مسیر حرکت از دولت سنتی به دولت داده‌محور و پاسخگو تسهیل شود.
دانلودها
مراجع
Ansell, C., & Torfing, J. (2021). Public governance as co-creation: A strategy for revitalizing the public sector and reinventing democracy. Cambridge University Press.
Bason, C. (2018). Leading public sector innovation: Co-creating for a better society. Policy Press.
Estevez, E., & Janowski, T. (2022). Smart sustainable cities: Reconceptualizing digital transformation for inclusive and sustainable urban development. Government Information Quarterly, 39(2), 101-125.
Gil-Garcia, J. R., Dawes, S. S., & Pardo, T. A. (2018). Digital government and public management research: Finding the crossroads. Public Management Review, 20(5), 633-646.
Janssen, M., & Kuk, G. (2016). The challenges and limits of big data algorithms in technocratic governance. Government Information Quarterly, 33(3), 371–377.
Janssen, M., & van der Voort, H. (2020). Agile and adaptive governance in crisis response: Lessons from the COVID-19 pandemic. International Journal of Information Management, 55, 102-180.
Kraemer-Mbula, E., Wunsch-Vincent, S., & Lee, K. (2022). Innovation for development in the digital age. Springer.
Kuhlmann, S., & Heuberger, M. (2021). Smart governance in local innovation systems: The role of public administration. Public Policy and Administration, 36(4), 457–475.
Lindgren, I., & Van Veenstra, A. F. (2018). Digital government transformation: A public value perspective. Government Information Quarterly, 35(4), 676–682.
Meijer, A. (2018). Datapolis: A public governance perspective on “smart cities”. Perspectives on Public Management and Governance, 1(3), 195–206.
Nam, T. (2019). Citizen participation in smart city governance: Evidence from Korea. International Review of Administrative Sciences, 85(1), 206–223.
