یادگیری ترکیبی در آموزش عالی: مروری بر مدل‌های موفق
کلمات کلیدی:
یادگیری ترکیبی, آموزش عالی, طراحی آموزشی, فناوری آموزشی, یادگیری آنلاین, مدل‌های پداگوژیکچکیده
هدف: هدف این مطالعه، مرور نظام‌مند مدل‌ها و الگوهای موفق یادگیری ترکیبی در آموزش عالی و شناسایی مؤلفه‌های کلیدی مؤثر بر طراحی، اجرا و پیامدهای آموزشی این رویکرد است.
روش‌ها و مواد: این پژوهش از نوع مرور کیفی است و با رویکرد تحلیل مضمون انجام شد. داده‌ها از طریق مرور نظام‌مند ادبیات پژوهشی و انتخاب ۱۲ مقاله علمی مرتبط با یادگیری ترکیبی در بازۀ زمانی ده سال اخیر گردآوری شد. مقالات با استفاده از نرم‌افزار Nvivo 14 کدگذاری و تحلیل شدند. فرایند تحلیل به روش استقرایی و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. معیار انتخاب منابع شامل تمرکز بر آموزش عالی، ارائه مدل‌های کاربردی و گزارش شواهد تجربی موفق بود.
یافته‌ها: نتایج تحلیل داده‌ها منجر به شناسایی سه مضمون اصلی شد: ۱) طراحی آموزشی و مدل‌های پداگوژیک، ۲) عوامل فناورانه و زیرساختی، و ۳) پیامدها و اثرات یادگیری ترکیبی. در مضمون نخست، طراحی تعاملات، انسجام محتوا و راهبردهای تدریس نوین نقش کلیدی داشتند. مضمون دوم نشان داد زیرساخت فنی، مهارت‌های فناورانه و امنیت داده از الزامات اجرای پایدار هستند. مضمون سوم نیز بیانگر بهبود کیفیت یادگیری، ارتقای مهارت‌های قرن بیست‌ویکم و افزایش رضایت دانشجویان بود.
نتیجه‌گیری: نتایج این مرور نشان می‌دهد که یادگیری ترکیبی تنها زمانی موفق است که میان سه بعد پداگوژیک، فناورانه و سازمانی توازن برقرار شود. طراحی آموزشی تعاملی، پشتیبانی فنی مؤثر و فرهنگ‌سازی سازمانی، از عوامل حیاتی در موفقیت و پایداری این مدل هستند. یافته‌های مطالعه می‌تواند مبنایی برای سیاست‌گذاری آموزشی، طراحی دوره‌های ترکیبی و توسعه دانشگاه‌های هوشمند باشد.
دانلودها
مراجع
Alammary, A., Sheard, J., & Carbone, A. (2019). Blended learning in higher education: Three different design approaches. Australasian Journal of Educational Technology, 35(5), 1–14.
Bernard, R. M., Borokhovski, E., Schmid, R. F., Tamim, R. M., & Abrami, P. C. (2014). A meta-analysis of blended learning and technology use in higher education: From the general to the applied. Journal of Computing in Higher Education, 26(1), 87–122.
Boelens, R., De Wever, B., & Voet, M. (2018). Four key challenges to the design of blended learning: A systematic literature review. Educational Research Review, 22, 1–18.
Boelens, R., Van Laer, S., De Wever, B., & Elen, J. (2020). Blended learning in COVID-19 times: Experiences and lessons learned. British Journal of Educational Technology, 51(4), 1433–1448.
Bond, M., Bedenlier, S., Marín, V. I., & Händel, M. (2021). Emergency remote teaching in higher education: Mapping the first global online semester. International Journal of Educational Research Open, 2, 100017.
Drysdale, J. S., Graham, C. R., Spring, K. J., & Halverson, L. R. (2016). An analysis of research trends in dissertations and theses studying blended learning. Internet and Higher Education, 17, 90–100.
Dziuban, C., Graham, C. R., Moskal, P., Norberg, A., & Sicilia, N. (2018). Blended learning: The new normal and emerging technologies. International Journal of Educational Technology in Higher Education, 15(1), 1–16.
Garrison, D. R., & Kanuka, H. (2004). Blended learning: Uncovering its transformative potential in higher education. Internet and Higher Education, 7(2), 95–105.
Garrison, D. R., Anderson, T., & Archer, W. (2010). The community of inquiry framework: Origins, developments, and future directions. Internet and Higher Education, 13(1–2), 5–9.
