نقش کلان‌داده در شفافیت و پاسخگویی دولتی
کلمات کلیدی:
کلان‌داده, شفافیت دولتی, پاسخگویی, داده‌های باز, حکمرانی هوشمند, بلاکچینچکیده
هدف: هدف این پژوهش بررسی نقش کلان‌داده در ارتقای شفافیت و پاسخگویی دولت‌ها در چارچوب حکمرانی هوشمند و داده‌محور است.
روش‌ها و مواد: این مطالعه از نوع مرور نظام‌مند کیفی است که با رویکرد تحلیل مضمون انجام شد. داده‌ها از طریق مرور ۱۲ مقاله علمی منتشرشده در پایگاه‌های بین‌المللی Scopus، Web of Science و Google Scholar گردآوری گردید. معیار انتخاب شامل هم‌راستایی موضوع با کلان‌داده، شفافیت و پاسخگویی دولتی بود. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار NVivo نسخه ۱۴ و از طریق کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد تا الگوهای مفهومی و مضامین اصلی استخراج شوند. فرایند تحلیل تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت.
یافته‌ها: نتایج تحلیل مضمون نشان داد که کلان‌داده از سه بعد اصلی در شفافیت و پاسخگویی دولتی تأثیرگذار است: (۱) توسعه زیرساخت‌های داده‌محور و استانداردسازی اطلاعات در نظام اداری، (۲) گسترش شفافیت از طریق داده‌های باز، نظارت عمومی و دسترسی آزاد به اطلاعات، و (۳) ارتقای پاسخگویی با استفاده از فناوری‌های تحلیلی و سازوکارهای داده‌محور مانند هوش مصنوعی و بلاک‌چین. یافته‌ها نشان دادند که کلان‌داده در صورتی می‌تواند به ابزاری برای اعتمادسازی و کارآمدی دولت‌ها تبدیل شود که با چارچوب‌های اخلاقی، قانونی و فرهنگی مناسب تلفیق گردد.
نتیجه‌گیری: کلان‌داده نه‌تنها ابزار فناورانه‌ای برای مدیریت اطلاعات است، بلکه سازوکاری راهبردی برای بازتعریف رابطه میان دولت و شهروندان از طریق شفافیت، پاسخگویی و عدالت داده‌محور محسوب می‌شود. این مطالعه بر ضرورت تقویت زیرساخت‌های داده‌ای، آموزش سواد داده در نهادهای عمومی، و تدوین مقررات صیانت از داده‌ها برای تحقق حکمرانی شفاف تأکید دارد.
دانلودها
مراجع
Bertot, J. C., Estevez, E., & Janowski, T. (2021). Universal and contextualized public services: Digital public service innovation framework. Government Information Quarterly, 38(2), 101–119.
Chen, Y., Wang, Z., & Liu, J. (2023). Data standardization and interoperability in digital governance. Information Systems Frontiers, 25(3), 857–874.
Chun, S. A., & Cho, J. (2021). Blockchain-based accountability in smart governance. Public Administration Review, 81(4), 703–718.
Gil-Garcia, J. R., Dawes, S. S., & Pardo, T. A. (2022). Digital government and public value: Understanding the role of data and analytics. Government Information Quarterly, 39(3), 102–116.
Janssen, M., & van den Hoven, J. (2022). Big data and public governance: Ethical challenges. Public Administration Review, 82(1), 34–48.
Kitchin, R. (2021). The data revolution: Big data, open data, data infrastructures and their consequences. Sage Publications.
Kucera, J., & Chlapek, D. (2022). Transparency and accountability through open government data. Journal of Public Administration and Policy Research, 14(1), 11–25.
Liu, S., & Li, Q. (2022). Building data literacy in public administration. International Journal of Public Sector Management, 35(6), 625–640.
Meijer, A. (2020). Open government data and the governance of transparency. Government Information Quarterly, 37(1), 101–113.
Mossberger, K., Tolbert, C. J., & Franko, W. (2023). Digital citizenship and smart governance. Routledge.
Nam, T. (2022). Citizen participation in data-driven governance. Public Performance & Management Review, 45(3), 521–540.
Rahwan, I. (2021). Society-in-the-loop: Programming the algorithmic social contract. Ethics and Information Technology, 23(2), 135–151.
Scholl, H. J., & Luna-Reyes, L. F. (2022). Smart governance as a dynamic learning system. Government Information Quarterly, 39(4), 103–127.
