پایداری اجتماعی در شهرهای هوشمند: چشم‌اندازهای بین‌رشته‌ای
کلمات کلیدی:
شهر هوشمند, پایداری اجتماعی, مشارکت شهروندی, عدالت دیجیتال, نوآوری فناورانهچکیده
هدف: هدف این پژوهش، بررسی ابعاد، مؤلفه‌ها و چشم‌اندازهای بین‌رشته‌ای پایداری اجتماعی در شهرهای هوشمند با تأکید بر تعامل میان فناوری، انسان و حکمرانی شهری است.
روش‌ها و مواد: این پژوهش از نوع کیفی و مبتنی بر مرور نظام‌مند متون علمی است. در مرحله گردآوری داده‌ها، از ۱۲ مقاله علمی معتبر منتشرشده در پایگاه‌های Scopus، Web of Science و Google Scholar استفاده شد. داده‌ها با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی و نرم‌افزار Nvivo نسخه 14 تحلیل گردیدند. فرایند تحلیل تا دستیابی به اشباع نظری ادامه یافت و کدگذاری باز، محوری و انتخابی برای استخراج مضامین اصلی به کار رفت.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که پایداری اجتماعی در شهرهای هوشمند در سه محور اصلی قابل تبیین است: حکمرانی و مشارکت اجتماعی، سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی شهری، و نوآوری فناورانه و پایداری بلندمدت. یافته‌ها بیانگر آن است که شفافیت داده‌ها، عدالت دیجیتال، و مشارکت شهروندی دیجیتال نقش تعیین‌کننده‌ای در تقویت اعتماد و انسجام اجتماعی دارند. همچنین، فناوری‌های نوین مانند اینترنت اشیا و هوش مصنوعی زمانی به پایداری اجتماعی منجر می‌شوند که در چارچوب سیاست‌ها و ارزش‌های اخلاقی به کار روند.
نتیجه‌گیری: پایداری اجتماعی در شهرهای هوشمند حاصل توازن میان فناوری، انسان و حکمرانی است. توسعه شهری زمانی می‌تواند پایدار و انسانی باشد که نوآوری فناورانه در خدمت عدالت اجتماعی، اخلاق داده و مشارکت عمومی قرار گیرد. یافته‌های این پژوهش می‌تواند مبنایی برای تدوین سیاست‌های شهری و طراحی نظام‌های حکمرانی هوشمند با رویکردی انسان‌محور و فراگیر فراهم سازد.
دانلودها
مراجع
Albino, V., Berardi, U., & Dangelico, R. M. (2015). Smart cities: Definitions, dimensions, performance, and initiatives. Journal of Urban Technology, 22(1), 3–21.
Angelidou, M. (2017). The role of smart city characteristics in the plans of fifteen cities. Journal of Urban Technology, 24(4), 3–28.
Cardullo, P., & Kitchin, R. (2019). Being a “citizen” in the smart city: Up and down the scaffold of smart citizen participation in Dublin, Ireland. GeoJournal, 84(1), 1–13.
Caragliu, A., Del Bo, C., & Nijkamp, P. (2011). Smart cities in Europe. Journal of Urban Technology, 18(2), 65–82.
Cohen, B. (2015). The 3 generations of smart cities. Fast Company, 11(1), 1–4.
Hashem, I. A. T., Chang, V., Anuar, N. B., Adewole, K., Yaqoob, I., Gani, A., … & Chiroma, H. (2016). The role of big data in smart city. International Journal of Information Management, 36(5), 748–758.
Hollands, R. G. (2015). Critical interventions into the corporate smart city. Cambridge Journal of Regions, Economy and Society, 8(1), 61–77.
Janssen, M., Charalabidis, Y., & Zuiderwijk, A. (2017). Benefits, adoption barriers and myths of open data and open government. Information Systems Management, 29(4), 258–268.
Kitchin, R. (2016). The ethics of smart cities and urban science. Philosophical Transactions of the Royal Society A: Mathematical, Physical and Engineering Sciences, 374(2083), 1–15.
Komninos, N. (2020). Smart cities and connected intelligence: Platforms, ecosystems and network effects. Routledge.
Lee, J. H., Hancock, M. G., & Hu, M. C. (2020). Towards an effective framework for building smart cities: Lessons from Seoul and Taipei. Technological Forecasting and Social Change, 146, 1–10.
Meijer, A., & Bolívar, M. P. (2016). Governing the smart city: A review of the literature on smart urban governance. International Review of Administrative Sciences, 82(2), 392–408.
Morozov, E., & Bria, F. (2018). Rethinking the smart city: Democratizing urban technology. Rosa Luxemburg Stiftung.
Nam, T., & Pardo, T. A. (2011). Conceptualizing smart city with dimensions of technology, people, and institutions. Proceedings of the 12th Annual International Conference on Digital Government Research, 282–291.
Neirotti, P., De Marco, A., Cagliano, A. C., Mangano, G., & Scorrano, F. (2014). Current trends in smart city initiatives: Some stylised facts. Cities, 38, 25–36.
Shen, L., Yang, J., Yang, S., & Han, S. (2018). A big data-based approach to analyze the impact of urban resilience on smart cities. Sustainability, 10(4), 1–16.
Tonkiss, F. (2013). Cities by design: The social life of urban form. Polity Press.
