راهبردهای توسعه پایدار در مناطق در حال گذار دیجیتال
کلمات کلیدی:
توسعه پایدار دیجیتال, گذار دیجیتال, حکمرانی فناورانه, ظرفیت‌سازی دیجیتال, نوآوری سبز, عدالت فناورانهچکیده
هدف: هدف این پژوهش، شناسایی و تبیین مؤلفه‌ها و راهبردهای کلیدی توسعه پایدار در مناطق در حال گذار دیجیتال با تأکید بر پیوند میان ابعاد حکمرانی، زیرساختی و زیست‌محیطی است.
روش‌ها و مواد: این پژوهش از نوع مروری نظام‌مند با رویکرد کیفی بود. داده‌ها از طریق مرور نظام‌مند منابع علمی معتبر در پایگاه‌های بین‌المللی نظیر Scopus، Web of Science و ScienceDirect گردآوری شد. در مرحله غربالگری، از میان بیش از ۸۰ مقاله، ۱۲ مقاله علمی–پژوهشی مرتبط که به‌صورت مستقیم به موضوع توسعه پایدار در گذار دیجیتال پرداخته بودند، بر اساس معیارهای ارتباط موضوعی و کیفیت علمی انتخاب شدند. تحلیل داده‌ها با بهره‌گیری از نرم‌افزار Nvivo نسخه 14 و با استفاده از روش تحلیل مضمون انجام گرفت. فرایند کدگذاری شامل کدگذاری باز، محوری و انتخابی بود و تحلیل تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت.
یافته‌ها: نتایج تحلیل مضمون نشان داد که راهبردهای توسعه پایدار در گذار دیجیتال در سه محور اصلی قابل طبقه‌بندی‌اند: ۱) حکمرانی و سیاست‌گذاری پایدار دیجیتال، ۲) توسعه زیرساخت‌ها و ظرفیت‌سازی فناورانه، و ۳) پویایی زیست‌محیطی و اجتماعی. نتایج بیانگر آن بود که هم‌افزایی میان سیاست‌گذاری شفاف، زیرساخت‌های سبز، آموزش مهارت‌های دیجیتال و عدالت فناورانه، کلید موفقیت در تحقق توسعه پایدار دیجیتال است.
نتیجه‌گیری: یافته‌ها نشان می‌دهد که توسعه پایدار دیجیتال مستلزم رویکردی میان‌رشته‌ای و تلفیقی است که در آن، نوآوری فناورانه با اصول اخلاقی، عدالت اجتماعی و حفاظت از محیط‌زیست همسو گردد. این مطالعه چارچوبی مفهومی برای سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی در مناطق در حال گذار ارائه می‌دهد و می‌تواند به تصمیم‌گیرندگان در طراحی سیاست‌های آینده‌نگر و پایدار یاری رساند.
دانلودها
مراجع
Berglund, E., & Mäntymäki, M. (2022). Digital governance and sustainable development: Policy implications in transition regions. Journal of Digital Policy, 14(3), 233–249.
Ehlers, T., & Packer, F. (2022). Sustainable finance and digital transformation. OECD Reports.
Elliott, L., & Román, P. (2020). Resilient digital infrastructures for sustainability. Technological Forecasting & Social Change, 156, 120–138.
Floridi, L. (2021). Ethics of information and data transparency. Springer.
Fuchs, C. (2020). Digital capitalism and social justice. Routledge.
GeSI. (2023). Smart 2030: Digital solutions for sustainability. Global e-Sustainability Initiative.
Hilty, L. M., & Aebischer, B. (2022). ICT innovations for sustainability. Springer.
Jarke, J., & Gerhard, U. (2023). Participatory governance in the digital age. Government Information Quarterly, 40(2), 101–117.
Kraemer-Mbula, E., Wunsch-Vincent, S., & Mascarenhas, C. (2021). Innovation and digital transformation in developing economies. WIPO.
Murray, A., Skene, K., & Haynes, K. (2021). The circular economy: Challenges for sustainable digital growth. Business Strategy and the Environment, 30(5), 2293–2305.
OECD. (2022). Building digital capacity for inclusive growth. OECD Publishing.
Pillai, R., Jayakrishnan, R., & Raju, R. (2023). Financial mechanisms for digital innovation in transition economies. Sustainability, 15(4), 2023–2037.
Renn, O. (2022). Technology and social change in digital transitions. Futures, 142, 102–115.
Sachs, J. D., Schmidt-Traub, G., & Lafortune, G. (2021). Sustainable cities and digital transformation. Sustainable Development Solutions Network.
Tjoa, A. M., & Li, X. (2021). Digital transformation for sustainable development. Springer
