پیاده‌سازی فناوری بلاک‌چین در نظام‌های مدیریتی: فرصت‌ها و محدودیت‌ها
کلمات کلیدی:
بلاک‌چین, مدیریت هوشمند, تحول دیجیتال, شفافیت سازمانی, چالش‌های فناورانهچکیده
هدف: هدف این پژوهش، شناسایی، تبیین و تحلیل فرصت‌ها، چالش‌ها و الزامات کلیدی پیاده‌سازی فناوری بلاک‌چین در نظام‌های مدیریتی به‌منظور ارائه چارچوبی مفهومی برای بهره‌گیری از این فناوری در تحول دیجیتال سازمان‌ها است.
روش‌ها و مواد: پژوهش حاضر از نوع مطالعات مروری کیفی است که با رویکرد مرور نظام‌مند انجام شد. داده‌ها از طریق جست‌وجوی هدفمند در پایگاه‌های علمی بین‌المللی شامل Scopus، Web of Science، SpringerLink، IEEE Xplore و Google Scholar گردآوری شدند. در مجموع ۱۲ مقاله علمی مرتبط با موضوع انتخاب و تا رسیدن به اشباع نظری تحلیل شدند. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار Nvivo 14 و روش کدگذاری سه‌مرحله‌ای (باز، محوری و انتخابی) صورت گرفت. اعتبار و پایایی نتایج از طریق بازبینی مکرر داده‌ها و مقایسه مستمر مفاهیم تضمین شد.
یافته‌ها: نتایج تحلیل مضمون سه مقوله اصلی را آشکار ساخت: «فرصت‌های ناشی از پیاده‌سازی بلاک‌چین در مدیریت» شامل افزایش شفافیت، صرفه‌جویی هزینه‌ها، امنیت داده و نوآوری سازمانی؛ «چالش‌ها و محدودیت‌ها» شامل موانع فنی، حقوقی، فرهنگی و اقتصادی؛ و «الزامات موفقیت» شامل آموزش نیروی انسانی، سیاست‌گذاری شفاف، هم‌افزایی فناوری‌ها و توسعه زیرساخت اعتماد دیجیتال. یافته‌ها تأیید می‌کنند که پیاده‌سازی بلاک‌چین زمانی موفق خواهد بود که ابعاد فنی و نهادی به‌صورت هم‌زمان مد نظر قرار گیرد.
نتیجه‌گیری: استقرار فناوری بلاک‌چین در نظام‌های مدیریتی می‌تواند به‌عنوان ابزاری تحول‌زا برای شفافیت، پاسخ‌گویی و کارایی سازمانی مورد استفاده قرار گیرد. با این حال، موفقیت آن مستلزم سیاست‌گذاری هوشمندانه، توسعه مهارت‌های انسانی و ایجاد زیرساخت‌های اعتماد دیجیتال است. نتایج پژوهش می‌تواند راهنمای مدیران، سیاست‌گذاران و طراحان راهبردی برای استقرار پایدار بلاک‌چین در مدیریت سازمانی باشد.
دانلودها
مراجع
Beck, R., Avital, M., Rossi, M., & Thatcher, J. B. (2018). Blockchain technology in business and information systems research: A review and agenda for future research. Journal of the Association for Information Systems, 19(10), 1020–1036.
Casino, F., Dasaklis, T. K., & Patsakis, C. (2019). A systematic literature review of blockchain-based applications: Current status, classification and open issues. Telematics and Informatics, 36, 55–81.
Chang, S. E., Chen, Y. C., & Lu, M. F. (2020). Supply chain re-engineering using blockchain technology: A case of smart contract based tracking process. Technological Forecasting and Social Change, 144, 1–11.
Clohessy, T., Acton, T., & Rogers, N. (2019). Blockchain adoption: Technological, organisational and environmental considerations. Business Process Management Journal, 25(5), 1552–1572.
Crosby, M., Pattanayak, P., Verma, S., & Kalyanaraman, V. (2016). Blockchain technology: Beyond bitcoin. Applied Innovation Review, 2, 6–19.
Davis, F. D. (1989). Perceived usefulness, perceived ease of use, and user acceptance of information technology. MIS Quarterly, 13(3), 319–340.
Jin, Y., Zhu, L., & Zhang, C. (2019). Factors influencing blockchain adoption in supply chain management: An empirical study. International Journal of Production Economics, 211, 15–25.
Kouhizadeh, M., & Sarkis, J. (2018). Blockchain practices, potentials, and perspectives in sustainable supply chain management. Sustainability, 10(10), 3652.
Lacity, M. (2018). Addressing key challenges to making enterprise blockchain applications a reality. MIS Quarterly Executive, 17(3), 201–222.
Lemieux, V. L. (2016). Trusting records: Is blockchain technology the answer? Records Management Journal, 26(2), 110–139.
Li, J., Greenwood, D., & Kassem, M. (2020). Blockchain in the built environment: Analysing current applications and developing an emergent framework. Automation in Construction, 118, 103284.
Maupin, J. (2019). The G20 countries should coordinate blockchain regulation. Nature, 569(7756), 184–186.
Mendling, J., Weber, I., van der Aalst, W., Brocke, J. V., Cabanillas, C., Daniel, F., ... & Zhu, L. (2021). Blockchains for business process management – Challenges and opportunities. ACM Transactions on Management Information Systems, 12(1), 1–16.
Murray, A., Kuban, S., Josefy, M., & Anderson, J. (2021). Contracting in the smart era: The implications of blockchain and decentralized autonomous organizations for contracting and corporate governance. Academy of Management Perspectives, 35(4), 622–641.
Nguyen, Q. K. (2022). Blockchain technology for human resource management: Opportunities and challenges. International Journal of Human Resource Studies, 12(1), 45–59.
Raimo, N., De Luca, F., Mariani, M., & Vitolla, F. (2023). The role of blockchain in the accounting and auditing profession. Accounting Forum, 47(2), 154–175.
Saberi, S., Kouhizadeh, M., Sarkis, J., & Shen, L. (2019). Blockchain technology and its relationships to sustainable supply chain management. International Journal of Production Research, 57(7), 2117–2135.
Salah, K., Nizamuddin, N., Jayaraman, R., & Omar, M. (2019). Blockchain-based soybean traceability in agricultural supply chain. IEEE Access, 7, 73295–73305.
Tapscott, D., & Tapscott, A. (2018). Blockchain revolution: How the technology behind bitcoin and other cryptocurrencies is changing the world. Penguin.
Treiblmaier, H. (2019). Combining blockchain technology and the physical internet to achieve triple bottom line sustainability: A comprehensive research agenda for modern logistics and supply chain management. Logistics, 3(1), 10.
Xu, M., Chen, X., & Kou, G. (2021). The development of blockchain technology and its applications in the financial sector. Technological Forecasting and Social Change, 162, 120–137.
Yli-Huumo, J., Ko, D., Choi, S., Park, S., & Smolander, K. (2016). Where is current research on blockchain technology?—A systematic review. PLOS ONE, 11(10), e0163477.
Zhao, J. L., Fan, S., & Yan, J. (2022). Overview of business innovations and research opportunities in blockchain and introduction to the special issue. Information Systems Frontiers, 24(1), 1–12.
