مروری انتقادی بر مفهوم «سازمان یادگیرنده دیجیتال»
کلمات کلیدی:
سازمان یادگیرنده, تحول دیجیتال, یادگیری سازمانی, تعامل انسان–ماشین, رهبری دیجیتال, یادگیری تیمی, فرهنگ یادگیرندهچکیده
هدف: هدف این پژوهش بررسی مفهومی، ساختاری و چالش‌محور سازمان یادگیرنده دیجیتال در ادبیات علمی و ارائه درکی انتقادی از ابعاد، فرایندها و پیامدهای آن است.
مواد و روش‌ها: این مطالعه از نوع مروری کیفی و با رویکرد تحلیل محتوای انتقادی انجام شد. در مرحله جمع‌آوری داده‌ها، جستجوی نظام‌مند در پایگاه‌های علمی معتبر بین‌المللی (نظیر Scopus، Web of Science، ScienceDirect) انجام گرفت و در نهایت ۱۲ مقاله علمی–پژوهشی که معیارهای ورود را داشتند، انتخاب شدند. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار Nvivo نسخه 14 و از طریق کدگذاری باز، محوری و انتخابی تا مرحله اشباع نظری انجام شد.
یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد سه مضمون اصلی در ادبیات سازمان یادگیرنده دیجیتال برجسته‌اند: ۱) زیرساخت‌های تحول دیجیتال شامل فناوری، رهبری و فرهنگ سازمانی، ۲) فرایندهای یادگیری دیجیتال شامل یادگیری خودتنظیمی، تیمی، شخصی‌سازی‌شده و مبتنی بر تعامل انسان–ماشین، و ۳) پیامدها و چالش‌ها شامل افزایش چابکی، رشد سرمایه انسانی، در کنار دغدغه‌های فرهنگی، فناورانه و اخلاقی.
نتیجه‌گیری: مفهوم سازمان یادگیرنده دیجیتال تلفیقی از فناوری، انسان و فرهنگ است که نیازمند نگاه کل‌نگر، سیاست‌گذاری هوشمندانه و آمادگی سازمانی در مواجهه با پیچیدگی‌های یادگیری در عصر دیجیتال می‌باشد. همچنین، تنها در صورت همراهی زیرساخت فناورانه، فرهنگ یادگیرنده و رهبری مشارکتی می‌توان به پایداری یادگیری دیجیتال دست یافت.
دانلودها
مراجع
Alavi, M., & Leidner, D. E. (2001). Review: Knowledge management and knowledge management systems: Conceptual foundations and research issues. MIS Quarterly, 25(1), 107–136.
Antonacopoulou, E. P., & Chiva, R. (2007). The social complexity of organizational learning: The dynamics of learning and organizing. Management Learning, 38(3), 277–295.
Argote, L., & Miron-Spektor, E. (2011). Organizational learning: From experience to knowledge. Organization Science, 22(5), 1123–1137.
Argyris, C., & Schön, D. (1996). Organizational learning II: Theory, method, and practice. Addison-Wesley.
Avolio, B. J., Kahai, S. S., & Dodge, G. E. (2014). E-leadership: Implications for theory, research, and practice. The Leadership Quarterly, 25(6), 1053–1078.
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. Freeman.
Brennen, S., & Kreiss, D. (2016). Digitalization. In The International Encyclopedia of Communication Theory and Philosophy (pp. 1–11). Wiley.
Brynjolfsson, E., & McAfee, A. (2017). Machine, platform, crowd: Harnessing our digital future. W. W. Norton & Company.
Clark, R. C., & Mayer, R. E. (2016). E-learning and the science of instruction: Proven guidelines for consumers and designers of multimedia learning. Wiley.
Crossan, M. M., Lane, H. W., & White, R. E. (1999). An organizational learning framework: From intuition to institution. Academy of Management Review, 24(3), 522–537.
Edmondson, A. (2012). Teaming: How organizations learn, innovate, and compete in the knowledge economy. Harvard Business Press.
Floridi, L. (2020). The logic of information: A theory of philosophy as conceptual design. Oxford University Press.
Garvin, D. A., Edmondson, A. C., & Gino, F. (2008). Is yours a learning organization? Harvard Business Review, 86(3), 109–116.
