حکمرانی مشارکتی در بستر فناوری‌های نوین
کلمات کلیدی:
حکمرانی مشارکتی, فناوری‌های نوین, دولت دیجیتال, شفافیت, نوآوری نهادی, عدالت دیجیتالچکیده
هدف: هدف پژوهش حاضر، تبیین ابعاد و مؤلفه‌های حکمرانی مشارکتی در بستر فناوری‌های نوین با رویکرد مرور نظام‌مند مطالعات اخیر و تحلیل مضمون کیفی است.
روش‌ها و مواد: این پژوهش از نوع کیفی و مبتنی بر مرور نظام‌مند ادبیات علمی است. جامعه پژوهش شامل کلیه مقالات علمی منتشرشده در حوزه حکمرانی دیجیتال، مشارکت شهروندی، و تحول فناورانه دولت‌ها در دهه اخیر بود. با استفاده از معیارهای ورود و خروج مفهومی و دسترسی به متن کامل، دوازده مقاله منتخب از پایگاه‌های Scopus، Web of Science، ScienceDirect و Google Scholar انتخاب شد. داده‌ها با نرم‌افزار Nvivo نسخه ۱۴ تحلیل و تا رسیدن به اشباع نظری بررسی گردید. تحلیل داده‌ها به روش مضمون‌کاوی در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که حکمرانی مشارکتی دیجیتال بر سه محور اساسی استوار است: ۱) زیرساخت‌های حکمرانی دیجیتال شامل داده، فناوری، حقوق و سرمایه انسانی؛ ۲) مشارکت شهروندی و شفافیت تصمیم‌گیری با تأکید بر اعتماد، پاسخگویی و اخلاق گفت‌وگوی دیجیتال؛ و ۳) نوآوری نهادی و تحول حکمرانی از طریق نهادسازی فناورانه، رهبری دیجیتال، و عدالت فناورانه. یافته‌ها همچنین بر اهمیت اخلاق الگوریتمی، عدالت دیجیتال، و بازخورد مستمر شهروندان در پایداری حکمرانی تأکید داشتند.
نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج، حکمرانی مشارکتی در بستر فناوری‌های نوین تنها در صورت هم‌افزایی میان فناوری، نهاد، فرهنگ و سیاست‌گذاری داده‌محور تحقق می‌یابد. دولت‌ها باید از دیجیتالی‌سازی صرف خدمات فراتر رفته و با توسعه ظرفیت‌های نهادی، آموزش دیجیتال، و شفافیت داده، زمینه مشارکت واقعی شهروندان را فراهم سازند.
دانلودها
مراجع
Ansell, C., & Gash, A. (2008). Collaborative governance in theory and practice. Journal of Public Administration Research and Theory, 18(4), 543–571.
Bannister, F., & Connolly, R. (2014). ICT, public values and transformative government: A framework and programme for research. Government Information Quarterly, 31(1), 119–128.
Brynjolfsson, E., & McAfee, A. (2017). Machine, platform, crowd: Harnessing our digital future. New York: W. W. Norton.
Cath, C. (2018). Governing artificial intelligence: Ethical, legal and technical opportunities and challenges. Philosophical Transactions of the Royal Society A, 376(2133), 20180080.
Dahlgren, P. (2021). Media and political engagement in the digital age. Cambridge: Polity Press.
Floridi, L. (2021). The logic of information: A theory of philosophy as conceptual design. Oxford University Press.
Fung, A. (2015). Putting the public back into governance: The challenges of citizen participation and its future. Public Administration Review, 75(4), 513–522.
Gil de Zúñiga, H., Chen, H., & Diehl, T. (2021). The citizenship gap and civic engagement in the digital era. International Journal of Communication, 15, 327–345.
Hartley, J. (2019). Innovation in governance and public services: Past and present. Public Money & Management, 39(1), 3–10.
Janssen, M., & van der Voort, H. (2020). Agile and adaptive governance in crisis response: Lessons from the COVID-19 pandemic. International Journal of Information Management, 55, 102180.
Kattel, R., & Mazzucato, M. (2018). Mission-oriented innovation policy and dynamic capabilities in the public sector. UCL Institute for Innovation and Public Purpose.
Luna-Reyes, L. F., & Gil-García, J. R. (2014). Digital government transformation and innovation: Research challenges and opportunities. Government Information Quarterly, 31(3), 325–332.
Mazzucato, M. (2021). Mission economy: A moonshot guide to changing capitalism. Penguin Books.
Meijer, A., Curtin, D., & Hillebrandt, M. (2012). Open government: Connecting vision and voice. International Review of Administrative Sciences, 78(1), 10–29.
Mergel, I. (2019). Digital transformation of the public sector: From public administration to digital-era governance. Routledge Handbook of Global Public Policy and Administration, 1, 1–17.
OECD. (2022). Digital government index: 2022 edition. Paris: OECD Publishing.
Peixoto, T., & Fox, J. (2016). When does ICT-enabled citizen voice lead to government responsiveness? World Development, 79, 124–139.
Tapscott, D., & Tapscott, A. (2018). Blockchain revolution: How the technology behind Bitcoin is changing money, business, and the world. Penguin.
Taddeo, M., & Floridi, L. (2018). How AI can be a force for good. Science, 361(6404), 751–752.
Torfing, J., & Triantafillou, P. (2016). Enhancing public innovation by transforming public governance. Cambridge University Press.
UNDP. (2023). Reimagining governance for the digital age. New York: United Nations Development Programme.
van Dijk, J. (2020). The digital divide. Polity Press.
van Dijck, J., Poell, T., & de Waal, M. (2020). The platform society: Public values in a connective world. Oxford University Press.
