رهبری دیجیتال و توسعه چابکی سازمانی: مروری نظام‌مند
کلمات کلیدی:
رهبری دیجیتال, چابکی سازمانی, تحول دیجیتال, فرهنگ یادگیری, توانمندسازی کارکنان, مدیریت دادهچکیده
هدف: هدف از این پژوهش، بررسی نظام‌مند نقش رهبری دیجیتال در ارتقای چابکی سازمانی و تبیین مؤلفه‌های میانجی میان مهارت‌های دیجیتال رهبران و ظرفیت سازمان برای پاسخ‌گویی مؤثر به تغییرات محیطی است.
مواد و روش‌ها: این پژوهش از نوع مروری نظام‌مند با رویکرد کیفی است. داده‌ها از طریق مرور ادبیات تخصصی در پایگاه‌های Scopus، Web of Science، Springer و Google Scholar گردآوری شدند. پس از غربالگری اولیه، ۱۲ مقاله مرتبط با موضوع انتخاب شد. داده‌ها با استفاده از روش تحلیل مضمون و در چهار مرحله کدگذاری باز، محوری، انتخابی و تجمیعی تحلیل گردید. نرم‌افزار NVivo 14 برای سازماندهی و استخراج مضامین اصلی مورد استفاده قرار گرفت و تحلیل تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت.
یافته‌ها: نتایج تحلیل مضمون نشان داد سه مقوله اصلی شامل شایستگی‌های رهبری دیجیتال، ابعاد چابکی سازمانی و پیوند میان رهبری دیجیتال و چابکی سازمانی، در شکل‌گیری مدل مفهومی این رابطه نقش دارند. رهبران دیجیتال با ارتقای مهارت‌های فناورانه، تقویت سواد داده‌محور، توانمندسازی کارکنان و ایجاد فرهنگ نوآوری، موجب افزایش انعطاف‌پذیری و پاسخ‌گویی سازمان‌ها به تغییرات می‌شوند. علاوه بر این، ساختارهای منعطف، فرهنگ یادگیری، و تصمیم‌گیری مبتنی بر داده از طریق رهبری دیجیتال تقویت شده و به چابکی پایدار منجر می‌شوند.
نتیجه‌گیری: رهبری دیجیتال عاملی کلیدی در توسعه چابکی سازمانی است و از طریق ایجاد هم‌افزایی میان فناوری، فرآیند و انسان، ظرفیت‌های پویا و یادگیرنده را در سازمان تقویت می‌کند. این یافته‌ها نشان می‌دهد که برای دستیابی به چابکی واقعی، رهبران باید فراتر از مدیریت فناوری، بر تحول فرهنگی، تسهیل یادگیری سازمانی و توانمندسازی کارکنان تمرکز کنند.
دانلودها
مراجع
Avolio, B. J., Sosik, J. J., Kahai, S. S., & Baker, B. (2014). E-leadership: Re-examining transformations in leadership source and transmission. The Leadership Quarterly, 25(1), 105–131.
Cortellazzo, L., Bruni, E., & Zampieri, R. (2019). The role of leadership in a digitalized world: A review. Frontiers in Psychology, 10, 1938.
Doz, Y. L., & Kosonen, M. (2010). Embedding strategic agility: A leadership agenda for accelerating business model renewal. Long Range Planning, 43(2–3), 370–382.
El Sawy, O. A., Kræmmergaard, P., Amsinck, H., & Vinther, A. L. (2016). How LEGO built the foundations and enterprise capabilities for digital leadership. MIS Quarterly Executive, 15(2), 141–166.
Elia, G., Margherita, A., & Passiante, G. (2020). Digital entrepreneurship ecosystem: How digital technologies and collective intelligence are reshaping the entrepreneurial process. Technological Forecasting and Social Change, 150, 119791.
George, G., Haas, M. R., & Pentland, A. (2014). Big data and management. Academy of Management Journal, 57(2), 321–326.
Gozman, D., Willcocks, L., & Samuels, J. (2019). The emerging digital leader: The intersection of digital transformation and leadership development. Information Systems Journal, 29(5), 1005–1031.
Hanelt, A., Bohnsack, R., Marz, D., & Antunes Marante, C. (2021). A systematic review of the literature on digital transformation: Insights and implications for strategy and organizational change. Journal of Management Studies, 58(5), 1159–1197.
Horlacher, A., & Hess, T. (2016). What does a Chief Digital Officer do? Managerial tasks and roles of a new C-level position in the context of digital transformation. Proceedings of the 49th Hawaii International Conference on System Sciences (HICSS), 5126–5135.
Kane, G. C. (2019). The technology fallacy: How people are the real key to digital transformation. MIT Sloan Management Review Press.
Larjovuori, R. L., Bordi, L., & Heikkilä-Tammi, K. (2018). Leadership in the digital business transformation. Proceedings of the 22nd International Academic Mindtrek Conference, 212–221.
Mihardjo, L. W. W., Sasmoko, S., Alamsjah, F., & Elidjen, E. (2019). Digital leadership, dynamic capability and organizational performance: The role of digital culture. International Journal of Innovation Science, 11(2), 177–195.
